Οι τίτλοι ειδήσεων είναι καταθλιπτικοί, ένας ατελείωτος, σπαρακτικός κύκλος πολέμων, περιβαλλοντικών καταστροφών και συνεχών αυξήσεων των τιμών που κάνουν το κόστος ζωής ακόμα πιο δύσκολο. Όλα αυτά έχουν συναισθηματικό και οικονομικό κόστος και τώρα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το συνεχές scroll των άθλιων ειδήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζει επίσης τις διατροφικές συνήθειες.
Τι είναι το doom eating;
«Το doom eating αναφέρεται στην πράξη της υπερκατανάλωσης φαγητού –συχνά παρηγορητικών τροφών– ως απόκριση στην εμφάνιση δυσάρεστων ειδήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή σε άλλες πλατφόρμες», εξηγεί ο Dr Avinash Hari Narayanan, κλινικός επικεφαλής στο Ιατρικό Εργαστήριο του Λονδίνου. «Η συμπεριφορά συνδυάζει το συναισθηματικό φαγητό με την παθητική κατανάλωση ενός κύκλου αρνητικών ειδήσεων, σχηματίζοντας έναν φαύλο κύκλο άγχους που οδηγεί σε αρνητικές συνέπειες». Είναι αλήθεια πως πρόκειται για έναν μηχανισμό αντιμετώπισης του στρες. “Η λέξη “doom” εδώ υποδηλώνει μια επιζήμια ενέργεια, όπως το ασταμάτητο scrolling στα social media ή το να ξοδεύουμε διαρκώς χρήματα.
Οι Millennials και η Gen-Z επηρεάζονται περισσότερο από το doom eating. «Η γενιά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των διαδικτυακών ειδήσεων, που περνούν πολλές ώρες στο διαδίκτυο κάθε μέρα, αναπόφευκτα θέτουν τον εαυτό τους σε θέση κινδύνου», λέει ο Dr Narayanan, ο οποίος εξηγεί επίσης ότι οι γυναίκες, που έχουν δύο φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διατροφικές διαταραχές από τους άνδρες, καθώς και «άτομα με υποκείμενα προβλήματα ψυχικής υγείας» μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε αυτό το φαινόμενο.
Ποια είναι η σχέση μεταξύ του comfort eating και του άγχους;
Η TikTok τάση #stresseating, σύμφωνα με την οποία οι χρήστες καταναλώνουν γρήγορες ή λιπαρές τροφές για να ανακουφιστούν από το άγχος, παρουσιάζεται συχνά με χιούμορ και αποκαλύπτει πόσο συνηθισμένος έχει γίνει αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης των σύγχρονων πιέσεων», εξηγεί ο Δρ Narayanan. «Δίνει επίσης μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας στους αριθμούς.Το γεγονός ότι πολλοί άλλοι άνθρωποι καταλήγουν να τρώνε λόγω στρες δεν σημαίνει ότι είναι εντάξει».
Το doom eating τεχνικά λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, επειδή τα comfort food παρέχουν μια προσωρινή ώθηση της χαράς από τις χημικές ουσίες. «Το comfort eating αυξάνει προσωρινά τα επίπεδα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, ιδιαίτερα όταν καταναλώνετε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, λίπος ή αλάτι. Αυτά τα τρόφιμα ενεργοποιούν τις οδούς ευχαρίστησης του εγκεφάλου, παρέχοντας μια σύντομη διαφυγή από τα αρνητικά συναισθήματα», λέει ο Δρ Narayanan. Αλλά αυτή η ώθηση είναι βραχύβια και ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας που δεν προέρχονται μόνο από την κατανάλωση περισσότερων κακών ειδήσεων, αλλά και από την ενοχή της κατανάλωσης ανθυγιεινών τροφών και τη φυσιολογική επίδραση που έχουν πάνω μας – είναι να τρώτε περισσότερα comfort food για να παράγετε περισσότερη ντοπαμίνη. «Με την πάροδο του χρόνου, τα κυκλώματα ευχαρίστησης του εγκεφάλου ενισχύονται έναντι των αρνητικών συναισθημάτων και αρχίζει ένα μοτίβο συμπεριφοράς, που οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο που μπορεί να είναι δύσκολο να σπάσει», εξηγεί ο Δρ Narayanan.
Πώς μπορεί το doom eating να επηρεάσει την καθημερινότητά σας;
Η Ella, 26 ετών, από το Hammersmith του Λονδίνου, βρέθηκε κολλημένη σε αυτό το μοτίβο διατροφής. «Πιθανότατα περνούσα έως και πέντε ώρες την ημέρα ελέγχοντας με εμμονή τις ειδήσεις, το πρώτο πράγμα πριν από τη δουλειά και ειδικά όταν επέστρεψα σπίτι – συχνά διάβαζα μέχρι τη 1.30 π.μ. ή αργότερα στο κρεβάτι», λέει σχετικά με τις αναρτήσεις που αφορούν τη βία εναντίον των γυναίκών ή τον πόλεμο στη Γάζα, που την άφησε να αισθάνεται «κατάθλιψη και αδυναμία να παρέμβει με οποιονδήποτε τρόπο». Για να τα καταφέρει, στράφηκε σε φαγητά όπως πίτσα, σοκολάτα, πατατάκια και παγωτό. «Συνήθως τσιμπολογούσα ενώ έκανα scrolling, χωρίς να το γνωρίζω πραγματικά. Αν ήμουν μόνη στο σπίτι, γενικά κοιτούσα το τηλέφωνό μου ενώ έτρωγα το βραδινό μου γεύμα και μετά συνέχιζα να διαβάζω ειδήσεις και να τρώω περισσότερο. Δεν έτρωγα μόνο πατατάκια, αλλά και πολλά «υγιεινά» αλλά θερμιδικά σνακ, όπως τα φιστίκια Αιγίνης.
Η Ella, που εργάζεται στο μάρκετινγκ, μπορούσε να είναι πιο συγκρατημένη στο γραφείο, αλλά μόλις έφτανε στο σπίτι η κατάσταση ξέφευγε. «Στη δουλειά, ήμουν πολύ πιο συνειδητοποιημένη με φαγητό και σνακ, καθώς πολλοί από τους συναδέλφους μου έχουν πλήρη επίγνωση της υγείας τους και παρατηρούν τι τρώνε οι άλλοι. Κατά κάποιο τρόπο, αυτό το έκανε χειρότερο. Τρώγοντας πολλές πίτσες και σνακ το βράδυ, όταν ήξερα ότι προσποιούμαι ότι τα πράγματα ήταν εντάξει με τους φίλους στη δουλειά και μετά συμπεριφερόμουν διαφορετικά στο σπίτι».
Πώς μπορεί να επηρεάσει την υγεία σας;
Όλοι γνωρίζουμε ότι η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη και λίπος είναι κακή για την υγεία μας, αλλά η επίμονη πρόσληψη μπορεί να προκαλέσει μόνιμη σωματική και συναισθηματική βλάβη. «Αυτά τα τρόφιμα έχουν σχεδιαστεί από τους κατασκευαστές για να είναι ευχάριστα, με υψηλές θερμίδες και ελάχιστα έως καθόλου θρεπτικά οφέλη», εξηγεί ο Δρ Narayanan. «Η μακροχρόνια κατανάλωση τέτοιων τροφίμων πιθανότατα θα οδηγήσει σε αλλαγές στη μεταβολική υγεία και ασθένειες με τη μορφή παχυσαρκίας, υπέρτασης, υψηλής χοληστερόλης και διαβήτη. Αυτό επιβαρύνει την πτώση της ψυχολογικής υγείας και ευεξίας, η οποία πιθανώς συμβάλλει σε ζητήματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη, το άγχος και ο εθισμός, ενώ υπονομεύει τους φυσικούς μας μηχανισμούς αντιμετώπισης και αντίστασης όταν αντιμετωπίζουμε αντιξοότητες – σε αυτή την περίπτωση, αρνητικά ερεθίσματα».
Η Ella θυμάται ότι είδε σημάδια επιδείνωσης της υγείας της. «Συνειδητοποίησα ότι ένιωθα διαρκώς κουρασμένη, αρρώσταινα διαρκώς και το δέρμα μου ήταν πολύ ξηρό. Άρχισα να ανησυχώ ότι είχα διαβήτη», λέει. “Ειρωνικά, αυτό σήμαινε ότι άρχισα να αναζητώ ιστορίες για την υγεία των τροφίμων, κάτι που με έκανε να αγχώνομαι όλο και περισσότερο”. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος έδειξαν ότι η Ella ήταν προδιαβητική. «Αυτό σημαίνει ότι ήμουν στο δρόμο για διαβήτη τύπου 2». Ευτυχώς για την Ella, ο προδιαβήτης είναι ιάσιμος και αναστρέψιμος.
Πώς μπορείς να σπάσεις τον κύκλο;
Η Ella έχει αρχίσει να παίρνει μέτρα για να περιορίσει το doom eating. «Έχω πολύ μεγαλύτερη επίγνωση του τι τρώω, αλλά και του πότε τρώω. Προσπαθώ να τρώω μόνο τις ώρες των γευμάτων και να μην τρώω σνακ εκτός αυτού του ωραρίου. Ζήτησα επίσης από τους φίλους μου να μην με δελεάζουν με κέικ και περιορίζω τον χρόνο μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – χρησιμοποιώ μια εφαρμογή που περιορίζει τον χρόνο κύλισης, κάτι που βοηθάει. Εξακολουθώ να έχω τον λογαριασμό μου στο Instagram, αλλά στην πραγματικότητα έχω ξεφύγει εντελώς από το X. Τώρα που έχω πάρει τον έλεγχο και ξέρω ότι δεν είναι πολύ αργά για να κάνω κάτι, νιώθω πραγματικά πολύ πιο θετικά».
Ο Dr Narayanan έχει μερικές συμβουλές για το πώς να κάνετε μακροπρόθεσμες αλλαγές: «Πάντα να θέτετε χρονικά όρια στο διαδίκτυο. Είναι πολύ συνηθισμένο το περιεχόμενο να μας πιέζει χωρίς να το συνειδητοποιούμε πλήρως», εξηγεί. «Πάντα θα πρότεινα να διαθέτετε χρόνο για να ασχοληθείτε με διαδικτυακές πλατφόρμες όταν απαιτείται και όχι για αναψυχή», λέει. «Εξασκηθείτε στο ενσυνείδητο φαγητό, επικεντρωθείτε στο φαγητό χωρίς περισπασμούς και δώστε προσοχή στη διαδικασία και την εμπειρία του φαγητού. Τέλος, αν νομίζετε ότι δυσκολεύεστε, αναζητήστε βοήθεια. μιλήστε με τον γιατρό σας, επισκεφτείτε έναν διαιτολόγο ή διατροφολόγο και μην φοβάστε να ζητήσετε βοήθεια από έναν θεραπευτή».
Διαβάστε επίσης | Τα 5 κουρέματα που θα κυριαρχήσουν το 2025 για να είστε ένα βήμα μπροστά
