σωματική-και-πνευματική-κόπωση-τι-προ-273029
©Unsplash

Οι υπηρεσίες υγείας έδωσαν ένα όνομα σε αυτή τη σωματική και ψυχική κόπωση που οδηγεί στην «εξάντληση όλη μέρα»: TATT που σημαίνει «tired all the time », δηλαδή κουρασμένος όλη την ώρα, ένα πολύ διαδεδομένο και συνεχές αίσθημα εξάντλησης που συμβαίνει το 2023. Αίσθημα κούρασης και αποθάρρυνσης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ακόμη και μετά από μια περίοδο διακοπών – μερικές φορές ακόμη και μεγαλύτερη – συχνά οφείλεται σε λάθος προσέγγιση στον τρόπο ζωής. «Το πρόβλημα δεν είναι ότι έχουμε ομαλοποιήσει την κόπωση, αλλά ότι καυχιόμαστε για τη σωματική και συναισθηματική κόπωση, επειδή το βλέπουμε ως σημάδι ότι έχουμε πάρα πολλά να κάνουμε», λέει η  expert Cristina Barrous.

Η σωματική και πνευματική κόπωση είναι πολύ πιο συχνή από όσο φαίνεται

Όπως προσθέτει η ψυχολόγος Bárbara Tovar, έχουμε γίνει οι σημαιοφόροι της κουλτούρας της κούρασης (με τόσο άγχος και εξάντληση στην δουλειά), εν μέρει λόγω μιας εμμονής με την παραγωγικότητα που μερικές φορές αμφισβητούμε τις στιγμές ανάπαυσης. «Είμαστε τόσο συνηθισμένοι να το κάνουμε που όταν σταματάμε, το μυαλό μας συνεχίζει να περιστρέφεται σε αδράνεια και μας κάνει να ανυπομονούμε να παρακολουθήσουμε αυτήν την υπερκινητικότητα. Αλλά πρέπει να ξεπεράσουμε το στερητικό σύνδρομο μαθαίνοντας να σταματάμε και να ακούμε μέχρι, σιγά σιγά, το σώμα να κυριεύει το μυαλό», εξηγεί η ψυχολόγος.

Σωματική και πνευματική κόπωση: Τι προκαλεί στο σώμα και την ψυχολογία μας και πώς θα την καταπολεμήσετε;-1
©Unsplash

Και παρόλο που μπορεί να ακούγεται κλισέ, η υπερσυνδεσιμότητα είναι (εν μέρει) υπεύθυνη για το μακροχρόνιο άγχος και την κούραση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία και το προσδόκιμο ζωής. “Έχουμε όλο και περισσότερες επιλογές και πράγματα να κάνουμε, αλλά μια μέρα έχει μόνο 24 ώρες για να πραγματοποιήσουμε τόσες πολλές νέες χρονοβόρες δραστηριότητες, όπως οπτικοακουστικές πλατφόρμες και social media. Καθώς δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε σχεδόν τίποτα, καταλήγουμε να κλέβουμε ώρες ύπνου. Πολύ λίγος ύπνος σημαίνει κακή ξεκούραση και έλλειψη ξεκούρασης την επόμενη.

Το χειρότερο μέρος είναι ότι αυτός ο τρόπος ζωής θα συνεχίσει να παρεμβαίνει το όριο που επιτρέπει η υγεία. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο θα αρχίσουμε να χάνουμε τη μακροζωία στο μέλλον. Η ξεκούραση δεν συνδέεται μόνο με την ποιότητα ζωής, αλλά και με τη μακροζωία», εξηγεί ο Dr Vicente Mera, ειδικός στις διαδικασίες γήρανσης στην κλινική ευεξίας SHA.

Ζούμε σε μια κουλτούρα κούρασης

Tο multitasking – συνήθως με μια ψηφιακή συσκευή ενδιάμεσα – έχει γίνει συνήθεια, καθώς ο εγκέφαλος (και το σώμα) προετοιμάζονται να κάνουν πράγματα ένα-ένα. Αυτό δεν οδηγεί μόνο σε κόπωση, αλλά και σε προβλήματα υγείας κάθε είδους. “Έχουμε δύο νευρικά συστήματα: το συμπαθητικό, που σχετίζεται με το άγχος και την επιβίωση, και το παρασυμπαθητικό, που σχετίζεται με ζωτικές λειτουργίες. Όταν το συμπαθητικό είναι ενεργοποιημένο, το παρασυμπαθητικό δεν λειτουργεί, οπότε όταν έχουμε άγχος και δεν σταματάμε, οι ζωτικές λειτουργίες επηρεάζονται. Για παράδειγμα, το 70% των περιπτώσεων δυσκοιλιότητας που βλέπω σε διαβούλευση οφείλονται σε χρόνιο στρες με την πάροδο του χρόνου με ένα παρασυμπαθητικό σύστημα απενεργοποιημένο», εξηγεί η Cristina Barrous.

Σε αυτό προστίθενται και άλλες παθήσεις που προέρχονται από την έλλειψη ξεκούρασης, πέρα από την εμφανή ευερέθιστη διάθεση. «Η συνεχής διέγερση της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης για να μας κρατά συνεχώς στα πόδια μας παρά την εξάντληση, οδηγεί σε προοδευτική επιδείνωση των μεταβολικών, φλεγμονωδών, γνωστικών και μυϊκών προβλημάτων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, μυϊκή βλάβη, και γενική μείωση της μακροζωίας. Μελέτες για τη μέτρηση των τελομερών το έχουν δείξει αυτό», λέει ο Dr. Vincente Mera, ο οποίος ειδικεύεται επίσης στην εσωτερική ιατρική.» Ένα στρεσαρισμένο σώμα είναι ένα σώμα με φλεγμονή και ένα σώμα με φλεγμονή είναι ένα άρρωστο σώμα. Η φλεγμονή είναι ένα σημάδι της ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν στο σώμα γίνεται φλεγμονή, είναι επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα αντεπιτίθεται. Στην πραγματικότητα, εμφανίζονται πολλά αυτοάνοσα νοσήματα που σχετίζονται με το στρες», εξηγεί η Cristina Barrous.

Σωματική και πνευματική κόπωση: Τι προκαλεί στο σώμα και την ψυχολογία μας και πώς θα την καταπολεμήσετε;-2
©Unsplash

Αυτό μπορεί να προκαλέσει υψηλό επίπεδο άγχους

Ένα άλλο πρόβλημα με τα κουρασμένα σώματα σχετίζεται με τον συναισθηματικό τομέα και τη σχέση του με τις κακές διατροφικές επιλογές. “Οι διαθέσεις γίνονται απρόβλεπτες και ευερέθιστες σε άτομα των οποίων ο ύπνος δεν έχει ποιότητα ή ποσότητα. Είναι ενδιαφέρον ότι η όρεξη αυξάνεται επίσης, έτσι οι άνθρωποι που δεν ξεκουράζονται σωστά συνήθως παίρνουν βάρος, το οποίο επηρεάζει τον ύπνο τους, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο από τον οποίο μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγουν. Επιπλέον, το υπερβολικό βάρος, ειδικότερα, είναι ένας από τους κύριους εχθρούς της ποιοτικής ξεκούρασης. Τα υπέρβαρα άτομα, ακόμα κι αν κοιμούνται αρκετά, δεν ξεκουράζονται λόγω της παρουσίας ροχαλητού και άπνοιας που μειώνουν την ποιότητα του ξεκούραστου ύπνου», εξηγεί ο ειδικός της SHA Wellness Clinic.

Σε μια καθημερινότητα που δεν σταματάει ποτέ και που βρίσκεται ο σημερινός τρόπος ζωής μας, υπάρχει ένας άλλος κίνδυνος που σχετίζεται με την ψυχική υγεία αλλά του οποίου η εξήγηση είναι σωματική. «Η αμυγδαλή στον εγκέφαλο έχει μια πολύ σημαντική λειτουργία: να ανταποκρίνεται σε πολύ υψηλό άγχος και φόβο. Όταν είμαστε πολύ κουρασμένοι, αυτή η αμυγδαλή αποσυνδέεται από τον προμετωπιαίο φλοιό, που είναι το μέρος του εγκεφάλου που μας βοηθά να πάρουμε υπεύθυνες αποφάσεις. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο σε περιόδους κούρασης, δεν παίρνουμε σοφές αποφάσεις γιατί σταματάμε να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα μας», προσθέτει η Cristina Barrous.

Σε τέτοιες στιγμές, η ξεκούραση είναι το μόνο που ζητάει και χρειάζεται το σώμα. Και ναι, επιβάλλεται να επανεξετάσουμε την κατάσταση. «Όλοι χρειαζόμαστε χώρο για προβληματισμό και το θάρρος να επιλέξουμε τον τρόπο ζωής που μας ταιριάζει. Ίσως δεν μπορούμε να χειριστούμε το ρυθμό εργασίας των ανθρώπων γύρω μας και δεν δίνουμε στον εαυτό μας την άδεια γιατί πιστεύουμε ότι πρέπει να το ανεχτούμε. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν έχει να κάνει με την υπομονή της σωματικής και συναισθηματικής εξάντλησης. Η προσωπική ανάπτυξη δεν είναι μόνο δουλειά», καταλήγει η Bárbara Tovar.

Σωματική και πνευματική κόπωση: Τι προκαλεί στο σώμα και την ψυχολογία μας και πώς θα την καταπολεμήσετε;-3
©Unsplash

Μερικές συστάσεις για την παραγωγή περισσότερης ενέργειας

Το να κάνετε 10 micro-stops την ημέρα, συνειδητά, χωρίς να κάνετε τίποτα άλλο ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο. Αυτό μπορεί να είναι να βάλετε κρέμα (χωρίς να ακούσετε podcast ταυτόχρονα), να δειπνήσετε χωρίς να απαντήσετε σε e-mail.

Κοιμηθείτε 10 λεπτά περισσότερο κάθε μέρα και αυξήστε σταδιακά αυτή τη διάρκεια

«Πιστεύουμε ότι είναι φυσιολογικό να κοιμόμαστε 6 ώρες όταν χρειαζόμαστε 8. Έχουμε εμμονή με την υπερπαραγωγή και κλέβουμε ώρες ύπνου από τον εαυτό μας», εξηγεί η Cristina Barrous.

Κάντε πράγματα που σας αρέσουν

“Ο ελεύθερος χρόνος δεν χρειάζεται να είναι σημαντικός, μπορεί να είναι μια συζήτηση με φίλους. Είναι σημαντικό να μην ικανοποιούμε τις προσδοκίες ή τα γούστα των άλλων, αλλά τα δικά μας. Πρέπει να είναι ένα κίνητρο που να ικανοποιεί τη σωματική και συναισθηματική μας υγεία”, υπογραμμίζει ο διατροφολόγος. «Το να πάτε για ύπνο πριν τα μεσάνυχτα είναι πολύ χρήσιμο για να αποκοιμηθείτε», λέει ο Dr. Vincente Mera, ο οποίος συμβουλεύει να προσπαθήσετε να πάρετε έναν σύντομο power nap λιγότερο από μισή ώρα σε μια καρέκλα.«Για να κοιμηθείτε καλά, πρέπει να πάτε για ύπνο ξεκούραστοι».

Διαβάστε επίσης | Μανικιούρ: Τα 4 must-try χρώματα που θα πρωταγωνιστήσουν το καλοκαίρι