gamechanging-13-στιγμές-που-καθόρισαν-την-ιστορία-162878
©Conde Nast Archive

Για μια βιομηχανία τρισεκατομμυρίων όπως αυτή της μόδας, είναι λογικό ο περισσότερος κόσμος να είναι εξοικειωμένος με συμβάντα, ανακαλύψεις και πρόσωπα που την καθόρισαν (και την καθορίζουν μέχρι σήμερα), χωρίς παράλληλα να είναι γνώστης της βαριάς ιστορίας και μακρόπνοης εξέλιξής της.

Το πιθανότερο λοιπόν είναι να γνωρίζει κανείς ονόματα όπως Coco Chanel, Elsa Schiaparelli, Christian Dior, Yves Saint Laurent, Karl Lagerfeld, Miuccia Prada, Rei Kawakubo – φιγούρες που σημάδεψαν τη μόδα με το όραμά τους και συνεχίζουν να επηρεάζουν την παγκόσμια κουλτούρα με τις πρωτοποριακές τους «τοποθετήσεις». Ωστόσο, ποια ακριβώς είναι τα γεγονότα που στιγμάτισαν τη βιομηχανία τον 20ό αιώνα, καταρρίπτοντας κοινωνικές νόρμες και ξεπερνώντας ηθικολογίες και ταμπού στο όνομα της τέχνης;

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-1
©Getty Images

Μια εκτενής αναδρομή στις στιγμές που άλλαξαν για πάντα τον κόσμο της μόδας βρίσκεται παρακάτω, την ίδια στιγμή που και οι 27 εκδόσεις της Vogue παγκοσμίως ενώνονται υπό το κοινό θέμα «Δημιουργικότητα» για το τεύχος Μαρτίου:

1911: Paul Poiret, «Ο βασιλιάς της μόδας» και το πρώτο fashion editorial

«Περισσότερο από κάθε άλλο σχεδιαστή του 20ού αιώνα, ο Paul Poiret ανύψωσε τη μόδα σε αναγνωρισμένη μορφή τέχνης», λέει το Metropolitan Museum για τον Γάλλο couturier, γνωστό και ως «βασιλιάς της μόδας».

Όταν δεν διοργάνωνε λαμπερές κοινωνικές συγκεντρώσεις για να δείξει στο exclusive κοινό τους τις δημιουργίες του, ο Poiret μιλούσε για τον ξεπεσμό του κορσέ, αναζητούσε celebrities της εποχής για να διαφημίσουν τη δουλειά του και καταπιανόταν με την αρωματοποιία, αποτελώντας τον πρώτο couturier που λάνσαρε δική του συλλογή αρωμάτων. Ωστόσο, πέρα από τη σχεδιαστική του δεινότητα, ο Poiret έμεινε στην ιστορία για τις δημιουργίες του που φωτογράφισε ο Edward Steichen, για το περιοδικό Art et Décoration το 1911 – υλικό που σήμερα θεωρείται ένα από τα πρώτα fashion editorials. 

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-2
©Photo by Edward Steichen/Condé Nast via Getty Images

Το 1929, η παγκόσμια οικονομική κρίση ανάγκασε τον σχεδιαστή να εγκαταλείψει την εταιρεία του, αλλά ο ίδιος είχε ήδη προλάβει να αφήσει ένα ανεξίτηλο σημάδι στη βιομηχανία.

1926: Το μικρό μαύρο φόρεμα της Coco Chanel

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-3
©Condé Nast via Getty Images

«Αυτές τις γυναίκες, αυτές θα τις ντύσω στα μαύρα!», δήλωσε κάποτε αποφασιστικά η Coco Chanel και το αποτέλεσμα ήταν το LBD, σχέδιο που συμβόλιζε τη «δίψα» της σχεδιάστριας για ισότητα, και έγινε παγκοσμίως γνωστό από την παρουσία του στο εξώφυλλο της αμερικανικής Vogue. Το artwork του περιοδικού απεικονίζει ένα μακρυμάνικο μαύρο φόρεμα μέχρι το γόνατο, σε μια συντηρητική θα λέγαμε για σήμερα σιλουέτα, που όμως για το 1926 ήταν ωδή στο φιλελεύθερο πνεύμα των Roaring Twenties. Η Chanel είχε μόλις ανατρέψει το μοτίβο που ήθελε το μαύρο να φοριέται μόνο από οικιακές βοηθούς και ανθρώπους που παρίσταντο σε κηδείες, με μια κίνηση που θα γινόταν το κλειδί για την επιτυχία της.

The 1930s: Η ευφυΐα της Elsa Schiaparelli

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-4
©Getty Images

Γεννημένη στην Ιταλία, η σχεδιάστρια που συνέδεσε άρρηκτα τη μόδα, με ένα από τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά κινήματα του 20ού αιώνα, τον σουρεαλισμό, ξεκίνησε την επιτυχημένη καριέρα της με λειτουργικά, αθλητικά πλεκτά. «Όσο διαρκούσε ο πόλεμος, το glamour δεν υπήρχε. Δημιουργούσε Χολιγουντιανά κομμάτια, αλλά και sportswear», είχε πει το 2003 η εγγονή της στην Suzy Menkes.

1947: Ο Christian Dior αποκαλύπτει το ‘new look’

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-5
©Getty Images

12 Φεβρουαρίου 1947, μια από τις σημαντικότερες ημερομηνίες για τη βιομηχανία της μόδας. Ο Christian Dior έκανε το ντεμπούτο του στην υψηλή ραπτική με 90 δημιουργίες που έμειναν στη συλλογική μνήμη ως “new look”, και οι γυναίκες δεν μπορούσαν παρά να παραδοθούν στα μαεστρικά του χέρια. Η λιτότητα του πολέμου αποτελούσε παρελθόν και η «πολυτελής θηλυκότητα» έπαιρνε πανηγυρικά τη θέση της στη νέα εποχή.

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-6
©Getty Images

1954: Ο Karl Lagerfeld ξεκινά καριέρα στη μόδα ως βοηθός του Pierre Balmain

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-7
©Getty Images

Δεκαετίες πριν ο Karl Lagerfeld χαρακτηριστεί Kaiser της μόδας από το τιμόνι του καλλιτεχνικού διευθυντή του οίκου Chanel, δούλεψε ως νεαρός σχεδιαστής στο πλευρό του Pierre Balmain – τον αρχιτέκτονα που αναδείχθηκε σε έναν από τους καλύτερους couturier όλων των εποχών. Ο Lagerfeld είχε την τύχη να συνεργάζεται από τότε με αστέρια της εποχής όπως η Brigitte Bardot, και όλα προμήνυαν τι θα επακολουθούσε.

1961: Ο Roy Halston Frowick σχεδιάζει το καπέλο που φόρεσε η  Jackie Kennedy στην ορκωμοσία του συζύγου της

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-8
©Getty Images

Ο Αμερικανός σχεδιαστής Roy Halston Frowick είδε τη ζωή του να αλλάζει χάρη σε μια πολύ ισχυρή πελάτισσα. Όσο ο John F. Kennedy ορκιζόταν πρόεδρος των ΗΠΑ, η σύζυγός του, Jackie, γινόταν παγκόσμιο cultural icon με την φίνα φιγούρα της, και το pillbox hat που σχεδίασε για εκείνη ο Halston.

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-9
©Getty Images

Oκτώ χρόνια αργότερα, το 1969, ο Halston λάνσαρε το δικό του  fashion label και έγινε ένα σύμβολο της εποχής του Studio 54, με τα μεγαλεπήβολα, πολυτελή και χαρακτηριστικά του σχέδια να κατακτούν τη fashion κοινότητα.

1966: Η ρευστότητα του Yves Saint Laurent

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-10
©Getty Images

Το 1966, ο Yves Saint Laurent παρουσιάζει το πρώτο tuxedo μόνο για γυναίκες, αντλώντας έμπνευση από τα ανδρικά κοστούμια και επεκτείνοντας καθοριστικά τα όρια του “gender fluid dressing”. Όταν μερικές δεκαετίες πριν, το 1933, η αστυνομία του Παρισιού είχε απειλήσει την ηθοποιό Marlene Dietrich πως θα τη συλλάβει επειδή φόρεσε ανδρικό κοστούμι, καταλαβαίνουμε τη σημασία της κίνησης του εμβληματικού σχεδιαστή τόσο για τη μόδα, όσο και για τον κοινωνικό της αντίκτυπο.

1974: Η Beverly Johnson γίνεται η πρώτη μαύρη γυναίκα που κοσμεί εξώφυλλο της αμερικανικής Vogue

«Αλλαγές τόσο καθοριστικές και ικανές να αμφισβητήσουν το status quo δεν συμβαίνουν συχνά, αλλά το 1974, όταν η Beverly Johnson εμφανίστηκε στο εξώφυλλο της αμερικανικής Vogue, όλοι μίλησαν για μια στιγμή-ορόσημο. Χρειάστηκαν περισσότερες από οκτώ δεκαετίες, αλλά τελικά, ένα μαύρο μοντέλο κατάφερε να κοσμήσει το σημαντικότερο περιοδικό μόδας», έγραψε η Janelle Okwodu το 2016.

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-11
©Francesco Scavullo, Condé Nast

Φυσικά, δεν χρειάζεται καν να αναφέρουμε τις απορρίψεις που δέχθηκε η Johnson εξαιτίας του χρώματος της, oύτε τις ρατσιστικές διακρίσεις που υπέστη στην προσπάθειά της να ξεχωρίσει. Παρόλα αυτά, οι εμπειρίες την έφεραν στη πρώτη γραμμή και αργότερα ενέπνευσαν το έργο της ως ακτιβίστρια και υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

1976: Ο Calvin Klein φέρνει πρώτος τα τζιν στην πασαρέλα

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-12
©Courtesy of Calvin Klein

Στα μέσα των 70s, ο νεαρός τότε Calvin Klein δίνει στο denim την προσοχή που του αξίζει, τοποθετώντας το πρώτη φορά στην πασαρέλα και κάνοντάς το πρωταγωνιστή στις γνωστές «προκλητικές» καμπάνιες του οίκου που όλοι αγαπάμε.

1978: Η Miuccia Prada αναλαμβάνει την οικογενειακή επιχείρηση

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-13
©Getty Images

Η μικρότερη εγγονή του Mario Prada είναι το μέλος της οικογένειας που οραματίστηκε λαμπρότερο το μέλλον του οίκου, κάνοντας το ντεμπούτο της ως σχεδιάστρια το 1988. «Δεν είμαι σχεδιάστρια μόδας, είμαι απλά εγώ», φημολογείται ότι είπε κάποτε στους υπαλλήλους της, επιβεβαιώνοντας πως ποτέ δεν αγάπησε το «φυσιολογικό»

1982: Η Rei Kawakubo στο Paris Fashion Week

«Το 1981, όταν η Rei Kawakubo ξεκίνησε να παρουσιάζει τις συλλογές της Comme des Garçons στο Παρίσι, είχε ήδη έναν πιστό κοινό στην Ιαπωνία», γράφει στη Vogue η Laird Borrelli-Persson, το 2017. Η προσέγγισή της στο μαύρο χρώμα και οι καλλιτεχνικές της αναζητήσεις της πρόσφεραν λίγο αργότερα φανατικούς οπαδούς. Αν η δεκαετία του 80 ήταν η εποχή της υπερβολής, του Θατσερισμού και του power suiting, το ενστικτώδες έργο της Kawakubo ήταν ακριβώς το αντίθετο – εσωστρεφές, περίεργο και για λίγους.

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-14
©Getty Images

Την Kawakubo την ενδιέφερε να δημιουργεί ρούχα για γυναίκες που «δεν ορίζονταν από ό,τι έλεγε ο άντρας τους». Η ίδια δεν παρακολούθησε ποτέ κάποια σχολή σχεδίου μόδας και οι avant-garde τεχνικές της δεν μπήκαν ποτέ σε καλούπια.

1992: Ο Alexander McQueen αποφοιτά από το Central Saint Martins 

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-15
©Alexander McQueen

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα παιδί-θαύμα. Ευρηματικός, φιλόδοξος και τρομερά ικανός στο οπτικό storytelling, ο McQueen ήταν και παραμένει ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα της βιομηχανίας, πράγμα ορατό από τους ανθρώπους του χώρου πριν καλά καλά ολοκληρώσει τις σπουδές του. Δυστυχώς, η ζωή του έληξε γρήγορα, αλλά το έργο του τιμάται καθημερινά.

1992: Ο επαναστατισμός του Marc Jacobs στην πασαρέλα

Gamechanging: 13 στιγμές που καθόρισαν την ιστορία της μόδας-16
©Conde Nast Archive

Η χαρισματικά επαναστατική προσωπικότητα του Jacobs στάθηκε ικανή να τον κάνει να προσληφθεί και να απολυθεί εξίσου εύκολα από το sportswear label, Perry Ellis, στα 90s, με μία συλλογή που θύμισε στον κόσμο τι δεν ήταν έτοιμος να δει. Απρόσμενες αναλογίες, μοντέρνες σιλουέτες και σέξι διάθεση, κατέστησαν τον Jacobs έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της βιομηχανίας και έκτοτε τον διατηρούν σταθερά ψηλά στη λίστα με τους επιδραστικότερους σχεδιαστές.

Διαβάστε επίσης | Blinding Crystals: Η σημασία των αστραφτερών εμφανίσεων στο φετινό Super Bowl