Τhe Sartorialist: Αποκλειστική συνέντευξη του σχεδιαστή Thom Browne

Σε κάθε επίδειξή του, όσοι ανταποκρίνονται στο κάλεσμά του μεταφέρονται σε ονειρικά ταξίδια, σαν θραύσματα της παιδικής τους μνήμης. Όπως για τον Νώε η βάρκα ήταν το όχημα που μετέφερε τα ζώα, για τον Browne βάρκα είναι η ίδια η μόδα και οι αξίες στις οποίες πιστεύει και που ο ίδιος φροντίζει να διαφυλάξει με κάθε νέα του συλλογή: η ποιότητα, η τεχνική, η τεχνογνωσία, η ευρηματικότητα, η γνώση, η παιδεία, η έρευνα, όλες αρετές τυλιγμένες στον χιτώνα της φαντασίας και της διάθεσης για επαναπροσδιορισμό της κλασικής σιλουέτας.

Το ότι παρουσιάζει τις συλλογές του στο πλαίσιο του prêt-à-porter δεν συνάδει με την αδιαμφισβήτητα μεγαλειώδη προσέγγιση που έχει για το γυναικείο σώμα, αφού τα ρούχα του έχουν σχεδόν πάντα εντυπωσιακά κεντήματα που αντικατοπτρίζουν το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, εξ ολοκλήρου στο χέρι. Είναι αξιοπερίεργο, επομένως, το ότι κρατάει απόσταση από την Haute Couture. «Νομίζω πως το prêt-à-porter πρέπει να αναβαθμιστεί», πιστεύει. «Επίτηδες παρουσιάζω συνδυασμούς απλών ιδεών με άλλες που ενδεχομένως να φαίνονται περίπλοκες. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ποτέ θα ασπαστώ και σε ποιο βαθμό την Υψηλή Ραπτική. Προς το παρόν, μου αρκεί το prêt-à-porter και θέλω να ανακαλύπτω τις δυνατότητές μου μέσα από αυτό».

Η συγκεκριμένη ήταν η πρώτη του unisex παρουσίαση στο Παρίσι, με τα μοντέλα να εμφανίζονται στην πασαρέλα σε ζευγάρια ανδρών και γυναικών, φορώντας ακριβώς τα ίδια ρούχα, σαν μια υπογράμμιση της νέας τάξης πραγμάτων, ότι δηλαδή οι μέχρι τώρα κανόνες σε σχέση με το φύλο στη μόδα τείνουν προς εξαφάνιση. Μερικά λεπτά νωρίτερα, και ενώ γινόταν ο τελικός έλεγχος των κοριτσιών και των αγοριών που θα παρήλαυναν, μαζί με την casting director μπήκαμε στα παρασκήνια, όπου συνάντησα τον Browne και την ομάδα του, όλους ντυμένους με πανομοιότυπα κοστούμια.

Μαζί τους ήταν και ο θρυλικός milliner, Stephen Jones, υπεύθυνος για τα καπέλα και τις μάσκες του οίκου εδώ και πολλές σεζόν, ο οποίος –εξαιρετικά ευδιάθετος– δοκίμαζε τις δημιουργίες του στα μοντέλα. Υπάρχει μια εμμονική ιδιορρυθμία σε αυτή την αισθητική, σκέφτομαι, που η επαναληπτικότητά της φέρνει στον νου οτιδήποτε άλλο παρά μόδα. «Σπάνια παρακολουθώ επιδείξεις άλλων συναδέλφων», μου εξομολογείται ο Browne. «Αυτή η άρνηση διευκολύνει τη δουλειά μου. Είναι πολύ εύκολο να επηρεαστεί κανείς, έστω υποσυνείδητα. Στη δική μου περίπτωση η άγνοια είναι ευτυχία».

Στην αίθουσα έχουν τοποθετηθεί μαύρες κουρτίνες που ξεκινούν από το ταβάνι. Τα λιγοστά φώτα, ο διπλάσιος αριθμός μοντέλων και οι απεγνωσμένοι φωτογράφοι κάνουν την όλη διαδικασία της προετοιμασίας του σόου δύσκολη. Όταν τελικά τα μοντέλα μπαίνουν στη σειρά, λίγο πριν βγουν στην πασαρέλα, ο ευρηματικός σχεδιαστής μού αποκαλύπτει πως η έμπνευση γι’ αυτή τη συλλογή ήταν η γεωμετρία. Μεταξύ άλλων, στην αίθουσα περιφέρονται κορίτσια και αγόρια απεξαρτημένα από την έννοια του φύλου, φορώντας πλεκτά παντελόνια, μακριές πλισέ φούστες και παλτά που παραπέμπουν στα σχήματα του τριγώνου και του παραλληλόγραμμου.

Την προσοχή μου τραβάει ένα κέντημα με ένα φυσικό τοπίο στο πίσω μέρος ενός παλτού, στο οποίο απεικονίζεται επίσης ένας άντρας που μάλλον πνίγεται σε μια λίμνη, περικυκλωμένος από πιθήκους και λιοντάρια. Πόσο ποιητικά μακάβριο, σκέφτομαι, ενώ τον ακούω να μου περιγράφει την ιδέα του αυτοσαρκαζόμενος. «Εδώ και χρόνια ήθελα να δείξω άνδρες και γυναίκες μαζί. Ανέκαθεν αναφερόμουν σε αυτή τη σχέση μέσα από τις συλλογές μου και τώρα αποφάσισα να το κάνω πράξη και να μιλήσω για όσα ενώνουν τα δύο φύλα. Έτσι έγινε και η σύνδεση με την Κιβωτό του Νώε.

Σχεδιαστικά επικεντρώθηκα στις κλασικές ιδέες στις οποίες πάντοτε καταφεύγω, μόνο που αυτή τη φορά πειραματίστηκα λίγο περισσότερο, παίζοντας με τη σιλουέτα. Δεν με ενδιέφερε απλώς ένα μεικτό σόου, αλλά η σύγκριση μεταξύ των φύλων μέσα από πανομοιότυπα ρούχα. Προσπάθησα να θολώσω τις γραμμές που χωρίζουν το ένα από το άλλο, δίνοντας μια καινούργια αντίληψη των δύο».

Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα για τον ίδιο είναι η διαδικασία που ακολουθείται κατά την κατασκευή των συλλογών και η ποιότητα που εν τέλει έχουν τα ρούχα του. Παρότι η βιομηχανία της μόδας περνάει μια φοβερή δοκιμασία σε σχέση με τη βιωσιμότητα που οφείλει να έχει –παράλληλα με την ευθύνη του καθενός από εμάς–, αυτό που παραμένει σταθερό στις δημιουργίες του είναι η ποιότητα. «Ναι, έχει ιδιαίτερη σημασία για μένα αλλά και για την εταιρεία ο τρόπος που γίνονται τα πράγματα. Αυτό είναι το στοιχείο που δεν θα ήθελα ποτέ να χαθεί από τις συλλογές μου, όχι μόνο δημιουργικά, αλλά και εννοιολογικά, αφού στην πραγματικότητα η ποιότητα δεν διακυβεύεται ποτέ», τονίζει.

Ωστόσο, ο Thom Browne φροντίζει πάντα να μας υπενθυμίζει πως μέσα σε αυτή την τόσο μεγάλη και αυστηρή κατά τα άλλα βιομηχανία είναι δυνατόν κάποιος να εισέλθει πειραματιζόμενος – δεδομένης και της πανδημίας, που μάλλον το επιτρέπει.

Όντως, είναι εκπληκτικό το πόσο οργανωμένοι είναι κάποιοι από τους σχεδιαστές σε περιόδους κρίσης. Αυτή η ανάγκη για αποτελεσματικότητα, απαραίτητη για μια λειτουργική εμπορική επιχείρηση, μπορεί να κάνει δύσκολη τη δημιουργική «παρέκκλιση». Για τον ίδιο, η ευφάνταστη εικόνα που βγάζει προς τα έξω είναι ζωτικής σημασίας. «Στο τέλος της ημέρας, όλο αυτό που προτείνουμε αξίζει τον κόπο», λέει. «Η αφήγηση μιας συλλογής –είτε μέσα από μια επίδειξη είτε μέσα από μια φωτογράφιση– δίνει κάτι πίσω στην επωνυμία. Είναι και τα δύο εξίσου σημαντικά, γιατί συμβάλλουν στη μακροβιότητα αυτού που κάνουμε.

Πάντα μου άρεσε να κρατώ το ενδιαφέρον του κόσμου αμείωτο, να τους ανοίγω τα μάτια προκαλώντας τους να δουν μια ιστορία από άλλη οπτική γωνία. Πιστεύω πως η δημιουργία στο πλαίσιο ενός φανταστικού σεναρίου κάνει τη διαδικασία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και δίνει στα ρούχα προσωπικότητα. Φυσικά, δεν είναι απαραίτητο για κάποιον να τα γνωρίζει όλα αυτά πριν φορέσει τα ρούχα μας, μπορεί απλώς να τα αγοράσει σε κάποιο κατάστημα ή online. Εντάσσοντάς τα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, αφήνουμε χώρο στη φαντασία του καθενός να τα μεταφράσει όπως πιστεύει ο ίδιος καλύτερα».

Ο Browne εντάχθηκε στη μόδα από καθαρό πάθος, χωρίς να έχει εκπαιδευτεί σε κάποιο μεγάλο σχολείο όπως άλλοι συνάδελφοί του. Με πτυχίο στα Οικονομικά, έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να ακολουθήσει το επάγγελμα του ηθοποιού στο Λος Άντζελες. Το 1997 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, για να εργαστεί ως πωλητής στο showroom του Giorgio Armani. Ακολούθησε μια δημιουργική περίοδος στη σειρά Club Monaco, που ανήκει στον Ralph Lauren, λίγο πριν ιδρύσει το δικό του brand. Παρά την εμμονή του με τους τόνους του γκρι –κύριο χρώμα σε όλες του τις συλλογές–, δεν χρειάστηκε ποτέ να αμφισβητήσει τις επιλογές του και έκτοτε παραμένει πιστός σε αυτά που θεωρεί σημαντικά και ενδιαφέροντα.

Το κοστούμι από κασμιροφανέλα αποτελεί σήμα κατατεθέν του οίκου από την ίδρυσή του, όπως και η μικρή ριγέ γκρο σημαία –συνήθως στα σακάκια και στο πίσω μέρος των παπουτσιών– με τα τρία χρώματα της αμερικανικής σημαίας. Ρούχα σε πασαρέλα έδειξε για πρώτη φορά το 2004, μια ανδρική συλλογή που ταρακούνησε το κοινό και τις όποιες αντιλήψεις περί ανδρικής σιλουέτας, ενώ τον Αύγουστο του 2018 ο Ermenegildo Zegna ανακοίνωσε πως αγόρασε το 85% της εταιρείας Thom Browne για μισό δισεκατομμύριο δολάρια, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσει νέες αγορές, αφήνοντας το υπόλοιπο 15% στον σχεδιαστή, καθώς και τη θέση του επικεφαλής του δημιουργικού τομέα.

Έχει περάσει πια αρκετός καιρός από το 2001, όταν ξεκίνησε με πέντε κοστούμια μέσα σε ένα μικρό κατάστημα όπου δεχόταν πελάτες μόνο κατόπιν ραντεβού, ωστόσο είναι ξεκάθαρο πως με αυτή τη χειμερινή του συλλογή ο σχεδιαστής βάζει ξανά στο τραπέζι την πρωταρχική του ιδέα, αναλύοντάς τη μέσα από πάμπολλες νέες εκδοχές.

Μετά την κολεξιόν της περασμένης σεζόν, που ήταν αφιερωμένη στη σπάταλη, σκανδαλώδη και ασυμβίβαστη ζωή της Marie Antoinette, αυτή η νέα έμφαση στην πολυτέλεια και στη βαθύτερη έννοια της ραπτικής μάλλον φαντάζει ως κάτι αναμενόμενο. Παρά ταύτα, καταφέρνει να δημιουργεί μια καινούργια επιθυμία για τον επαναπροσδιορισμό της. Μία προς μία οι δημιουργίες του αποτελούν ακλόνητες αποδείξεις αναμφισβήτητης μαεστρίας, με ριζοσπαστικά πατρόν που δείχνουν βαθιά γνώση, τεχνικές και υλικά που συνδυάζονται με απόλυτη αρμονία. H διαχρονικότητα είναι αυτοσκοπός και επιθυμία του οι δημιουργίες του να περνούν από γενιά σε γενιά. «Για μένα, το πιο σημαντικό πράγμα είναι οι άνθρωποι να έχουν εμπειρίες και αναμνήσεις φορώντας τα ρούχα μου. Το προτιμώ, παρά να τα μεταχειρίζονται σαν κάτι πολύτιμο», τονίζει.

Ο Browne νιώθει πέρα για πέρα Αμερικανός και θέλει να υπογραμμίζει την καταγωγή του μέσα από τις συλλογές του. Πέρα από το μεγαλείο του Hollywood, η αμερικανική μόδα είχε άλλωστε ισχυρή παρουσία στα ’50s και στα ’60s –αίγλη που εξανεμίστηκε μεταξύ των δεκαετιών του ’70 και του ’80–, τότε που υπήρχαν πολλοί δημιουργοί αναγνωρισμένοι ανά την υφήλιο, όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τον Rick Owens, τον Matthew Williams, τον Jeremy Scott, τον Tom Ford κ.ά.

Έναν μήνα αργότερα, κατά τη διάρκεια του παγκόσμιου lockdown, συνομιλώ ξανά μαζί του τηλεφωνικά. «Είναι πολύ παράξενο για τη Νέα Υόρκη να είναι τόσο ήσυχη», μου λέει. «Όλο αυτό που συνέβη επηρεάζει τα πάντα. Τα καταστήματα παραμένουν κλειστά, ενώ ταυτόχρονα επικεντρωνόμαστε στην προσέλκυση του κόσμου διαδικτυακά. Είναι μια ευκαιρία να δούμε πώς μπορούμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά και την ίδια στιγμή πρέπει να σχεδιάσουμε τις επόμενες συλλογές, ελπίζοντας πως θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα».

Η θετική στάση του μου δίνει ελπίδα όσο τον ακούω να μου αναλύει τη σκέψη του. «Σε στιγμές όπως αυτή, καλό είναι να επαναξιολογήσουμε τα πάντα που μας περιβάλλουν και να τα προσεγγίσουμε με διαφορετικό τρόπο. Η περίοδος μου θυμίζει το διάστημα 2008-2009, όταν βιώσαμε την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο κόσμος της μόδας συχνά μπαίνει σε κατάσταση ρουτίνας, και αυτή η ταραχή που έχει προκληθεί από την πανδημία μάς έχει ταρακουνήσει όλους, μάλλον προς το καλύτερο, αν και είναι πολύ νωρίς για να πω κάτι τέτοιο. Θέλω όμως να ελπίζω. Για τον καθένα μας αυτό που ζούμε είναι πολύ προσωπικό και οφείλει να το προσεγγίσει με τον δικό του τρόπο. Θα πρέπει να δούμε τα θετικά που μπορούμε να αντλήσουμε από τη μεγάλη αλλαγή στον τρόπο ζωής μας. Προσωπικά, αυτό ακριβώς κάνω», καταλήγει.

Δημοσιεύθηκε στο τεύχος Iανουαρίου-Φεβρουαρίου 2021 της Vogue Greece.

Διαβάστε επίσης | H ματιά της Twiggy: Μια αποκλειστική συνέντευξη στη Vogue Greece